درباره ایمنی آتش سوزی خانه‌های چوبی بحث‌های زیادی وجود دارد. کارشناسان به Dezeen می گویند معمارانی که مشتاق ساختمان‌های تمام چوب هستند باید درک خود را از ایمنی آتش یا خطر فاجعه بالا ببرند.
قبلا در مقاله‌ای راهکارهای علمی مقابله با آتش در خانه‌های چوبی را توضیح دادیم که می‌توانید اینجا بخوانید.
ابهام بین دولت‌ها و بیمه‌گران در مورد ایمن بودن ساختمان‌های چوبی متوسط و بلند در برابر آتشسوزی، یک مانع کلیدی برای پذیرش بیشتر ساختمان‌های چوبی مهندسی شده است.
هیچ اتفاق نظری در حوزه‌های قضایی مختلف قوانین ساختمانی در مورد محدودیت‌های ایمنی ساختمان با چوب حاصل نشده است و قوانین بین کشورها بسیار متفاوت است.
در فنلاند حداکثر ارتفاع مجاز برای یک ساختمان مسکونی با سازه چوبی باربر و بدون آبپاش دو طبقه است. در کشور همسایه سوئد هیچ محدودیتی وجود ندارد.
برخی از کشورها، از جمله ایالات متحده آمریکا، فرانسه و سوئیس اخیراً مقررات را تغییر داده اند تا ساخت و ساز با چوب را آسان تر کنند، اما برخی دیگر – مانند بریتانیا – آن را سخت تر کرده اند.
ایمنی آتش نشانی “مشکل شایستگی”
خوزه تورو، رئیس بخش مهندسی عمران، محیط زیست و ژئوماتیک در دانشگاه کالج لندن و کارشناس برجسته جهان در ایمنی آتش سوزی خانه‌های چوبی می گوید: «الوار می تواند کاملاً ایمن باشد اگر به درستی استفاده شوند.
او گفت: «این یک مشکل فنی نیست. “این اساساً مشکل شایستگی است.”
“مشکل این است که آیا طراحان ساختمان به اندازه کافی صلاحیت دارند تا بتوانند ارزیابی مناسبی درباره ساختمان‌های چوبی و مقاومت آنها دربرابر آتش انجام دهند”
در حالی که کارشناسان متفق القول بودند که ساختمان های تمام چوب ذاتاً ناامن نیستند، آنها همچنین بر اهمیت آگاهی از خطرات تأکید کردند.
دنی هاپکین، مدیر فنی OFR Consultants توضیح داد: «به طور قطع ساخت ساختمان های چوبی که سطح ایمنی کافی را برآورده می کنند، امکان پذیر است، اما شما نمی توانید هر چیزی را که می خواهید بدون محدودیت بسازید. “شما باید به خطرات خاصی که آن ساختمان ها دارند رسیدگی کنید.”
برخلاف ساختمان‌های فولادی یا بتنی، در ساختمان‌های چوبی، ساختار خود منبع بالقوه سوخت است.
روری هادن، مدرس راشبروک در تحقیقات آتش سوزی در دانشگاه ادینبورگ، توضیح داد: “بازخوردی بین سازه و آتش وجود دارد.”
“ساختمان‌های فولادی و بتنی، فقط در معرض آتش سوزی هستند، هر آتشی که ممکن است باشد. ولی در خانه‌های چوبی، خود ساختار چوب موجب آتشسوزی می شود و احتمالاً به این دلیل این موضوع پیچیده تر است “
عوامل تاثیرگذار در هنگام آتش سوزی
عواملی مانند میزان چوب در معرض نور و اندازه پنجره‌ها و اتاق‌ها می‌توانند تأثیر عمده‌ای بر نحوه رفتار یک ساختمان تمام چوب در هنگام آتشسوزی داشته باشند.
در همین حال، شعله های خارجی که از یک ساختمان چوبی در حال سوختن ساطع می شود، بسیار بزرگتر از یک سازه بتنی است و خطر گسترش آتش به ساختمان های اطراف و ایجاد آتش سوزی شهری را افزایش می دهد.
توررو هشدار داد: «پیامدهای نهایی در مورد یک ساختمان چوبی می تواند بسیار مهم تر از ساختمان های بتنی یا فولادی باشد. “نباید نگرانی های ایمنی آتش سوزی را کم اهمیت جلوه دهیم”
او گفت: هرچه بیشتر در مورد دینامیک آتش سوزی در ساختمان های چوبی بیاموزید، بیشتر متوجه می شوید که موضوع چقدر ظریف و پیچیده است.
رفتار چوب دربرابر آتش
کارمن گورسکا، مهندس ایمنی آتش نشانی، که دکترای آتش سوزی در سازه های چوبی مهندسی شده دارد، می گوید: «بخشی از علاقه‌مندان به سازه‌های چوبی می گویند ” چون الوار خود به خود خاموش می شود، باید تمام ساخت و ساز‌هارا چوبی کنیم.” اما دقیقاً اینطور نیست. این یک ماده شگفت انگیز است، اما ما باید بدانیم چگونه از آن استفاده کنیم که این نیاز به طراحی و محاسبات خاص دارد.”
هادن ادعا می کند که معماران به طور خاص اغلب شریک جرم هستند و تمایلی به درگیر شدن با بحث فنی ندارند.
وی گفت: ایمنی آتش نشانی یک مانع است. “راه دور زدن آن، درگیر شدن با آن مانع است. و این جایی است که ما فکر می‌کنم، بی‌تفاوتی بسیار زیادی را از سوی برخی از معماران دیده‌ایم.”
“من فکر می کنم معماران باید ادامه دهند و بگویند، “ببینید که الوار می سوزد، و واضح است که این چیزی است که ما در طراحی این ساختمان به آن پرداخته ایم.”
او نگران “تصویر بیش از حد ساده” رفتار الوار در آتش است، به ویژه در رابطه با ذغال کردن، که به عقیده او “زیان بزرگی” به پرونده معماری چوبی می کند.
وقتی الوار می سوزد، یک لایه زغال تشکیل می دهد که از چوب پشت زغال محافظت می کند و به کاهش شدت آتش کمک می کند.
“هر ماده ای مشکلات خود را دارد”
اما هادن، توررو و هاپکین موافق هستند که این پدیده پیچیده تر از آن چیزی است که برخی از طرفداران ساختمان‌های تمام چوب فکر می کنند.
هاپکین می‌گوید: «این دانش از شرایط بسیار خاص در آزمایش‌های بسیار کنترل‌شده به دست می‌آید، و در آتشسوزی ساختمان، داشتن اطمینان کامل در مورد نحوه عملکرد دشوارتر است.»
سپس این ادعا وجود دارد که الوار در آتش بهتر از فولاد عمل می کند، که اغلب توسط سازمان های طرفدار چوب ساخته می شود.
هادن گفت: «این یک مقایسه بی‌معنی و مزخرف است. آنها فقط متفاوت هستند. فولاد مشکلات خاص خود را دارد، چوب مشکلات خاص خود را دارد.
دانیل آسپ از White Arkitekter که مرکز Sara Kulturhus او یکی از بلندترین ساختمان‌های تمام چوب در جهان است، استدلال می‌کند که معماران باید در مورد این تفاوت‌ها صادق و همچنین از محدودیت‌های خود آگاه باشند.
او گفت: «من فکر می‌کنم مهم است که بدانید چه می‌دانید، و بدانید چه چیزی نمی‌دانید، و وقتی نمی‌دانید باید از مهندسان مناسب بپرسید.
علیرغم افزایش سریع علاقه به ساختمان‌های تمام چوب، تنها تعداد کمی از معماران و مهندسان دانش و تجربه گسترده ای در زمینه کار با مواد دارند.
“سرمایه گذاری در شایستگی صفر است”
برای توررو، این باید به سرعت تغییر کند. او خاطرنشان می کند که ارتفاع بلندترین ساختمان جهان در دهه گذشته بیش از دو برابر شده است و به زودی قرار است در Rocket&Tigerli Schmidt Hammer Lassen به 100 متر برسد.
او گفت: «سرعتی که ما با آن پیش می‌رویم فوق‌العاده است، اما سرمایه‌گذاری روی شایستگی صفر است.
Giddings موافق است. او گفت: «ما با یک چالش واقعاً پیچیده روبرو هستیم: ما باید خیلی سریع به خانه‌های تمام چوب روی بیاوریم، اما همچنین به جذب سریع دانش برای فعال کردن این انتقال نیاز داریم، که در حال حاضر به اندازه کافی سریع اتفاق نمی‌افتد».
با توجه به باورهای غلط، آیا باید نگران ایمنی ساختمان های تمام چوب موجود باشیم؟
دیوید باربر، مدیر ارشد آروپ، متخصص ایمنی سازه‌های چوبی، گفت: «می‌دانم برخی نگرانی‌هایی در مورد آنها وجود دارد. افرادی که چیزهایی را که نمی‌دانند درک نکرده‌اند، افرادی که تجربه کافی در زمینه تمام چوب نداشته‌اند، زمان و تلاش خود را صرف کرده‌اند تا در واقع چیزهایی را که نمی‌دانند، بیابند.»
پیامدهای بالقوه “می تواند فاجعه بار باشد”
او گفت: «نگرانی من این است که در طراحی ساختمان‌های تمام چوب استانداردهای مناسبی برای صلاحیت وجود نداشته باشد. و عواقب بالقوه ای که می توانید از آتش سوزی در یک ساختمان با طراحی ضعیف داشته باشید می تواند فاجعه بار باشد.
بنابراین در این زمینه، بله، من به شدت نگران ساختمان‌های موجود هستم، به همان اندازه که ساختمان‌های آینده ساخته می‌شوند.»
آتشسوزی ساختمان‌ها نادر است و ساختمان‌های چوبی نسبتاً کمی وجود دارد، بنابراین تعداد نمونه‌های واقعی برای حمایت از درک خطرات بالقوه بسیار کم است.
در یکی از این نمونه ها، یک ساختمان CLT و گلولام در دانشگاه ناتینگهام که برنده جایزه RIBA شده بود، به نام “اولین آزمایشگاه بی کربن جهان” در سال 2014 در حالی که هنوز در حال ساخت بود، در آتش سوزی به طور کامل نابود شد.
آتش سوزی های ساختمانی لزوماً نمایانگر آنچه در آتش سوزی در یک ساختمان اشغال شده رخ می دهد نیست، اما گیدینگ همچنان نگران است.
“اگر آتش سوزی بزرگ بعدی در یک ساختمان چوبی باشد چه؟” او گفت. “من خیلی به آن فکر کرده ام. قطعاً من را نگران می کند.”
او مقایسه ای را با برج گرنفل در لندن انجام می دهد، جایی که محصولات روکش فلزی قابل اشتعال به گسترش سریع آتش سوزی در سال 2017 که منجر به کشته شدن 72 نفر شد کمک کرد.
یک رویداد می تواند “تأثیر بسیار مهمی بر مقررات آینده داشته باشد”
باربر گفت: “نگرانی من این است که روزی یک آتش سوزی معقول در ساختمانی چوبی رخ دهد، و این به طور بالقوه باعث واکنش شدید از نقطه نظر قوانین و استانداردها خواهد شد.”
هاپکین استدلال می کند که این خطر به تنهایی باید برای متقاعد کردن کسانی که مشتاق طراحی ساختمان های چوبی هستند کافی باشد تا در برابر آتش باز باشند.
او گفت: “بخصوص پس از گرنفل فقط یک رویداد، یک حادثه لازم است تا تاثیر بسیار مهمی بر مقررات آینده داشته باشد.”
اگر به این پیام ادامه دهیم که ساده است، قابل پیش‌بینی است و خطرات را بررسی نمی‌کنیم، احتمال اشتباه را افزایش می‌دهیم، و اگر این اتفاق بیفتد سازه‌های تمام چوب می‌توانند به شدت محدود شوند – و سپس شما اساساً آن را به عنوان ابزاری برای رسیدگی به شرایط اضطراری آب و هوایی حذف می‌کنید.»
نتیجه‌گیری نهایی:
بسیار مهم است که از خطرات ناشی از آتش سوزی در خانه‌های چوبی آگاه باشیم و در انتخاب پیمان‌کار دقت لازم را به عمل بیاورید تا ریسک این خطرات به حداقل خود برسد.
